Od męczeństwa do świętości: kanonizacja 16 karmelitańskich bohaterek z Compiègne

Michael Haynes | 16/01/2025

18 grudnia 2024 r. papież Franciszek ogłosił kanonizację szesnastu męczenniczek z Compiègne. Ich wspomnienie będzie obchodzone 17 lipca, w rocznicę męczeńskiej śmierci Karmelitanek.

W oficjalnym komunikacie przytoczono decyzję papieża, aby „rozszerzyć na Kościół powszechny kult Błogosławionej Teresy od św. Augustyna (ur. Marie-Madeleine-Claudine Lidoine) i jej 15 towarzyszek z klasztoru Karmelitanek Bosych z Compiègne, męczennic zabitych z nienawiści do wiary 17 lipca 1794 r. w Paryżu, poprzez wpisanie ich do katalogu świętych (canonizatio aequipolens)”.

W całym Kościele katolickim z zadowoleniem przyjęto ten dekret.

 

Wyjątkowa forma kanonizacji

Kanonizacja równoważna to taka, w której papież rezygnuje ze zwyczajowego procesu formalnego. Zamiast tego powołuje się na wiele dziesięcioleci lub stuleci żarliwego oddania danej osobie lub, jak w tym przypadku, osobom. W takich sytuacjach wielu wiernych już czci ich jako świętych i istnieją szeroko rozpowszechnione i zweryfikowane relacje o ich świętym życiu.

Różni papieże korzystali z tego procesu, a kilku wybitnych świętych i Ojców Kościoła zostało oficjalnie uznanych za świętych w ten sposób, m.in. święci: Wacław, Rajmund Nonatus, królowa Małgorzata Szkocka, Hildegarda z Bingen, Tomasza More i Jan Fisher.

 

Straszliwe prześladowania rewolucji francuskiej

Bohaterskie poświęcenie Męczenniczek z Compiègne miało miejsce w czasie krwawych ataków terroru wymierzonych w Kościół katolicki po wybuchu rewolucji francuskiej. W 1790 r. Zgromadzenie Rewolucyjne zdelegalizowało praktyki religijne. Ofiarą dekretu padł wówczas m.in. kwitnący klasztor Karmelitanek Bosych w Compiègne, na północ od Paryża, słynący z „żarliwości i wierności”.

Kiedy rewolucyjne siły zbrojne zażądały od zakonnic opuszczenia klasztoru, cała wspólnota odmówiła. Nie miały zamiaru przyjąć oferty „wyzwolenia” ze swojego życia, czyli złamania ślubów zakonnych. Pozostając w znacjonalizowanym klasztorze, oficjalnie stały się więźniami reżimu.

W Wielkanoc 1792 r., gdy siły rewolucyjne splądrowały wiele kościołów i zakazały noszenia habitów, mniszki ponownie odmówiły poddania się.

 

Ofiara przebłagalna

W sierpniu 1792 r., gdy władze nakazały przymusowe zamknięcie klasztorów, przeorysza, Matka Teresa od św. Augustyna, zorganizowała swojej wspólnocie życie w ukryciu, w rozproszeniu na terenie Paryża. Zaproponowała wówczas, aby siostry „poświęciły się w ofierze, aby załagodzić gniew Boży i aby Boży pokój przyniesiony przez Chrystusa na ziemię został przywrócony Kościołowi i państwu”.

27 listopada 1792 r. siostry, zjednoczone ofiarnym pragnieniem, zaczęły odmawiać codzienną modlitwę ekspiacji, ofiarowując swoje życie za zbawienie Francji.

Żyjąc incognito, w świeckim przebraniu, praktykowały swoje życie modlitwy i pokuty przez ponad rok. Poza zasięgiem władz nadal spotykały się i przestrzegały Reguły Karmelitańskiej.

 

Aresztowanie i proces

21 czerwca 1794 r. żołnierze rewolucji dokonali nalotu na ich domy, oskarżając je o „przestępstwa” przeciwko rewolucyjnemu państwu. Po aresztowaniu, żołnierze najpierw zabrali zakonnice do więzienia w byłym klasztorze sióstr klarysek w Compiègne. 10 lipca przeniesiono je do więzienia Conciergerie. Ta straszliwa twierdza była ostatnim miejscem spoczynku wielu katolickich księży i zakonników zamordowanych podczas rządów terroru.

Podczas pokazowego procesu 17 lipca pseudo-sąd skazał zakonnice na śmierć.

Jak wspomina ich biograf, jedna z sióstr służyła im za obrońcę, ponieważ żadna opieka prawna nie została im przyznana. Zachęcała swoje współtowarzyszki:

„Moja droga Matko, moje siostry, właśnie usłyszałyście, jak oskarżyciel oświadczył, że zostaniemy skazane na śmierć z powodu naszego przywiązania do świętej wiary katolickiej. Wszystkie pragniemy tego świadectwa. Niech nieśmiertelne podziękowania będą składane Temu, który pierwszy otworzył nam drogę na Kalwarię. Och, co za szczęście umrzeć dla naszego Boga!”

 

Egzekucja niewinnych

Podczas przewożenia na szafot, zakonnice śpiewały godzinki z Boskiego Oficjum. Gdy słodki śpiew Nieszporów i Komplety zabrzmiał wśród zebranych gapiów, nad niesfornym tłumem zapadła cisza.

Po odśpiewaniu Veni Creator Spiritus i Te Deum nadszedł moment męczeństwa.

Jak czytamy w relacjach z egzekucji, „każda zakonnica uklękła przed przeoryszą, odnowiła śluby, ucałowała maleńką terakotową figurkę Madonny z Dzieciątkiem, a następnie weszła na szafot”.

Pierwszą straconą była siostra Konstancja, której rewolucjoniści zabronili złożenia ślubów wieczystych. Jej ostatnim słowem była prośba do przełożonej o pozwolenie na śmierć. Potem przyszły inne, w podobny sposób. Matka Teresa była ostatnią męczennicą wspólnoty.

Oto imiona wszystkich Sióstr:

1.     Matka Teresa od św. Augustyna: przeorysza, ur. 22 września 1752 r. w Paryżu.

2.     Siostra Eufrazja od Niepokalanego Poczęcia: urodzona w Bourth (Eure) 12 maja 1736 roku.

3.     Siostra San Luigi: subprzeorysza, urodzona w Belfort 7 grudnia 1751 roku.

4.    Siostra Annamaria od Jezusa Ukrzyżowanego: urodzona w Paryżu 9 grudnia 1715 roku.

5.     Siostra Carlotta od Zmartwychwstania: urodzona w Mouy (Oise) 16 września 1715 roku.

6.    Siostra Enrichetta od Jezusa: urodzona w Paryżu 18 czerwca 1745 roku.

7.     Siostra Teresa od Serca Maryi: urodzona w Reims (Marne) 18 stycznia 1742 roku.

8.    Siostra Teresa od św. Ignacego: urodzona w Compiègne 4 kwietnia 1743 roku.

9.    Siostra Giulia Luisa od Jezusa: urodzona w Évreux (Eure) 30 grudnia 1741 r.

10. Siostra Maria Enrichetta od Opatrzności Bożej: urodzona w Cajarc (Lot) 16 czerwca 1760 roku.

11.  Siostra Costanza: nowicjuszka urodzona w Saint-Denis (Seme) 28 maja 1765 roku.

12. Siostra Maria od Ducha Świętego: urodzona we Fresne-Mazancourt (nad Sommą) 3 sierpnia 1742 r.

13. Siostra Santa Marta: urodzona w Bannes (Sarthe) 2 października 1741 roku.

14. Siostra Elisabetta Giulia z San Francesco Saverio: urodzona w Lignières (Aube) 13 stycznia 1764 roku.

15. Siostra Caterina Soiron: tercjarka, urodzona w Compiègne 2 lutego 1742 roku.

16. Siostra Teresa Soiron: tercjarka, urodzona w Compiègne 23 stycznia 1748 roku.

 

Święte żniwo cudów

Dziesięć dni po ich męczeństwie, został stracony główny architekt rządów terroru - Maximilien Robespierre. Wielu francuskich katolików przypisywało śmierć potwora interwencji Boga i poświęceniu karmelitanek z Compiègne.

W miarę upływu lat liczba cudów uzyskiwanych za ich wstawiennictwem wciąż rosła. Papież Pius X beatyfikował szesnaście męczenniczek w Rzymie 27 maja 1906 r.  Ciągle żywotny kult męczennic sprawił, że Postulacja Generalna Karmelitów Bosych podjęła starania o ich kanonizację.  W 2022 r. papież Franciszek otworzył proces równoważnej kanonizacji.

Karmelita Bosy, Ojciec John Hogan, tak skomentował prześladowania katolików przez rewolucję:

 „Czerwona żądza przemocy zadomowiła się całkiem wygodnie z wyrachowanym uzasadnieniem, które opętało przywódców rewolucji. Wielu niewinnych zostało zabitych w służbie temu uzasadnieniu. Ta przemoc pochłaniała wszystkich”.

„Przykład naszych nowych świętych, Męczenniczek z Compiègne, jaśnieje spokojem, wiernością i przebaczeniem” - dodał ojciec Hogan. – „Pokonały nienawiść miłością, podobnie jak wszyscy męczennicy tego strasznego terroru. Niech będą dla nas wzorem postępowania i życia. Dzisiaj w Karmelu świętujemy, ale niech świętuje też cały Kościół: miłość zwycięża wszelki strach i nienawiść”.

 źródło: tfp.org