Jak ład może prowadzić nas do poznania Boga

John Horvat II | 15/07/2025

Są tacy, którzy nie rozumieją naglącej potrzeby ładu, ponieważ postrzegają go jedynie jako dowolne uporządkowanie spraw. Dla nich ład to sztuczny system, który może i pomaga coś zorganizować, ale z pewnością nie jest czymś niezbędnym.

Biorąc pod uwagę, że współczesne systemy – zwłaszcza wielki rząd – wyrządziły tak wiele szkód, wielu ludzi w dzisiejszym społeczeństwie woli brak ładu, a zamiast niego szerzącą się wolność poza jakimkolwiek porządkiem, w której można robić, co się chce.

Tacy ludzie nie dostrzegają, że ład to coś znacznie głębszego i wzniosłego niż tylko proste, ludzkie systemy. Nie mają w sobie pragnienia, by głębiej zastanowić się, czym naprawdę jest ład. Co więcej – nie chcą podjąć obowiązków, jakie ład nakłada na człowieka i społeczeństwo.

A jednak ład jest konieczny, ponieważ – jak mówi Russell Kirk – jest pierwszą potrzebą duszy. Gdy człowiek praktykuje cnotę, przyjmuje ramy zasad porządkujących, które wprowadzają pokój i dobrostan w całym społeczeństwie, ponieważ wtedy rzeczy funkcjonują zgodnie ze swoją naturą.

Ład prowadzi do zrozumienia świata i poznania Boga

Ład pozwala człowiekowi zrozumieć świat poprzez dostrzeżenie, że we wszechświecie istnieje porządek, który wykracza poza jednostkowe sytuacje i ma sens oraz cel. Można dostrzec uniwersalne zasady, według których rzeczy funkcjonują i wchodzą ze sobą w interakcje. Wszystko to odzwierciedla inteligencję porządkującą, która unosi się ponad Stworzeniem. Ład ten pozwala na imponującą jedność wokół tych zasad i zadziwiającą różnorodność w ich zastosowaniu.

Dlatego według św. Bonawentury ład jest jedną z dróg, poprzez które można poznać i pokochać Boga – źródło tej porządkującej inteligencji. Ład jest odbity wszędzie w Bożym stworzeniu i nie może nie budzić zachwytu w tych, którzy potrafią go dostrzec.

Trwałość, umiejscowienie i wpływ

Wielki franciszkański teolog dostrzega ład dzięki „trwałości, umiejscowieniu i wpływowi”. To znaczy, że zasady rządzące tym ładem są ważne w każdym czasie i miejscu. Nie ma niebezpieczeństwa, że zjawiska naturalne nagle zmienią swój porządek – na przykład, że drzewo zacznie rosnąć w dół. Nawet ludzka natura pozostaje zadziwiająco stabilna w tym, co człowiek czyni. Podąża za ładem ustanowionym przez Boga, dzięki któremu ludzie mogą Go poznać.

Hierarchia złożoności

Ów ład odbija się również w złożoności stworzenia. W rzeczach istnieje hierarchia złożoności – niektóre są proste w działaniu, inne bardziej skomplikowane. Ten porządek pozwala klasyfikować zwierzęta, rośliny i minerały oraz rozumieć ich rolę w Stworzeniu. Ta szeroka skala złożoności występuje w proporcjonalnych i stopniowych odstępach, dzięki czemu Stworzenie przypomina drabinę bez brakujących szczebli. W ten sposób istnieją wyższe i niższe porządki, szlachetne i mniej szlachetne części, które tworzą wielką mozaikę odzwierciedlającą Boga w tylu Jego aspektach.

Przebudzenie wiary we Francji?

Prawo naturalne i Boskie

Święty Bonawentura podkreśla również, że prawdy i przykazania to kolejne sposoby, przez które można poznać Boga dzięki ładowi. Natura podąża za prawem, które sprawia, że rzeczy działają zgodnie ze swoim celem. Prawo grawitacji, na przykład, nie może zostać zniesione. Moralne czyny człowieka są regulowane przez naturalne prawo moralne, które – jeśli się go przestrzega – prowadzi do uporządkowania społeczeństwa i dobra wspólnego. Wreszcie, prawo Boże – zawarte w Pismach Świętych – kieruje człowieka ku jego ostatecznemu celowi w Bogu. Każde sprawiedliwe prawo odzwierciedla niezmierzoność Bożej mądrości.

Porządek w Kościele

Ostatnią drogą poznania Boga poprzez ład jest „ład Boskich sakramentów, nagród i kar w Ciele Kościoła”. Funkcjonowanie Kościoła katolickiego we wszystkich sposobach sprawowania sprawiedliwości i miłosierdzia – jak stwierdza św. Bonawentura – odzwierciedla „niezmierzoność Bożej dobroci”. Rzeczywiście, Wcielenie, Męka i Śmierć Jezusa Chrystusa otworzyły drzwi do odkupienia dla grzesznego człowieka. Jego Kościół, poprzez sakramenty, udziela łaski uświęcającej, by umożliwić ludziom uczestnictwo w Boskim życiu Boga – źródła wszelkiego dobra i ładu.

Ład prowadzi do Boga

Św. Bonawentura dochodzi więc do wniosku, że „ład prowadzi nas najbardziej oczywiście ku Pierwszemu i Najwyższemu, Najpotężniejszemu, Najmądrzejszemu i Najlepszemu”. Gdy rzeczy są w porządku, podążają za logiką, która naturalnie kieruje się ku najwyższemu dobru – czyli ku Bogu. Daleki od bycia dowolnym systemem, ład jest jedną z dróg, przez które można poznać Boga oraz osiągnąć uświęcenie i zjednoczenie z Nim.